Trauma, je bent gek als je het niet hebt

Er zijn Trauma’s met een grote T: enorm ingrijpende ervaringen die velen van ons gelukkig bespaard blijven. Maar hoe zit het met die andere? Die met een kleine t? Vrijwel ieder mens draagt er een aantal met zich mee. Jij dus ook.

Sterker nog: het zou pas echt gek zijn als dat niet zo was. Ze zitten ergens diep van binnen weggestopt maar steken regelmatig de kop op als ze op een of andere manier getriggerd worden. Op het moment dat dat gebeurt, vertoon jegedrag waar je op z’n zachtst gezegd niet gelukkig van wordt. Je schiet mega uit je slof of rukt acuut een zak chips open die je vervolgens he-le-maal naar binnen werkt. Puur uit frustratie. En je snapt eigenlijk totaal niet waarom je het doet.

Christine Pannebakker en Robert Bridgeman zijn experts en ervaringsdeskundigen op dit gebied en schreven er samen een boek over. “Want er zijn enorm veel mensen die hiermee kampen.”

Als journalist schreef Christine regelmatig over ‘grote’ trauma’s. “Mensen die in eenzame opsluiting zaten, vrouwen- besnijdenis, om maar eens wat te noemen. Dat zijn trauma’s van formaat en vanuit dat licht bezien vond ik dat ik zelf nooit traumatische ervaringen had opgedaan. En dus zeker niet moest claimen getraumatiseerd te zijn. Daar mocht ik niet ‘aankomen’ om het zo maar eens te zeggen.”

Maar Robert zette haar op een ander spoor. Volgens hem zijn er ook ‘trauma’s met een kleine t.’ “Er zijn twee soorten trauma’s: impacttrauma’s en procestrauma’s. Een impacttrauma is iets wat je overkomt, iets heftigs. Dat zien de meeste mensen als een schoolvoorbeeld van een trauma. Maar een procestrauma, dat is iets anders. En dat dragen heel veel mensen met zich mee.”

Een procestrauma is iets wat je gedurende langere tijd ondergaat, vaak iets wat je niet krijgt maar wel nodig hebt. Dat begint in je jeugd. “Zelfs als je voor jouw gevoel een geweldige en liefdevolle jeugd hebt gehad, kan er toch iets negatiefs zijn wat je hebt opgepikt. Een moeder die het moeilijk had en die je voor jouw gevoel moest ontzien. Een vader die het zo druk had dat je hem beter niet kon storen als hij eenmaal thuis op de bank zat met de krant.
Grootouders met oud zeer, omdat ze in de oorlog nare dingen hadden meegemaakt maar daarna gewoon verder leefden in het kader van: het is nu eenmaal zo en daarmee uit.”

Robert stelt dat elke ouder uiteindelijk een ‘goedbedoelende amateur’ is. “Zij hebben vanuit hun opvoeding ook allerlei dingen meegekregen die niet alleen maar positief zijn. Je kunt je ouders dus ook zeker niet verwijten dat het hun schuld is als het met jou niet lekker gaat om daar vervolgens in te zwelgen. De verantwoordelijkheid om zaken aan te pakken ligt echt bij jezelf. Dus breken met je ouders is eigenlijk nooit een oplossing.”

Maar het gaat dus toch wel weer om dingen die in je jeugd zijn gebeurd. Die neem je met je mee? “Jazeker. Je kunt als kind het idee krijgen dat jij, ondanks dat je vader verder geen naar gedrag vertoonde, niet de moeite waard bent.
Want je vader hield zich immers maar zelden met je bezig. Of je gooit alsmaar water bij de wijn omdat je vroeger geleerd hebt je helemaal naar je moeder te voegen, om het haar maar niet lastig te maken.”

Zulke dingen neem je de rest van je leven mee. Je voelt je regelmatig verongelijkt als je voor jouw gevoel niet aan bod komt. Op dat moment word je getriggerd en ga je gedrag vertonen dat ongewenst is. Althans, volgens jouw eigen maatstaven dan toch.

“Het voelt eigenlijk alsof het nooit eens echt helemaal goed kan blijven gaan” verduidelijkt Christine. “Je bent lekker op dreef en ineens schiet je terug in iets wat je helemaal niet wilt. Alsof je aan een elastiek zit en wordt teruggetrokken. Die promotie gaat net aan je neus
voorbij, die grote liefde blijkt lastig in je leven in te passen. Het lijkt je allemaal maar te over- komen. Voor je het weet steek je toch weer een sigaret op of lig je alleen maar op de bank series te kijken waar je eigenlijk niks aan vindt.”

Grote kans dat die ‘pech’ veroorzaakt wordt door zo’n ‘trauma met een kleine t’. Maar wel met een hoofdletter I van Impact op je gedrag, want je baalt er ontzettend van en je zou er het liefst vanaf willen. En dat kan dus door actief met die trauma’s aan de slag te gaan.
Veel mensen zullen mogelijk zuchten als ze dit lezen: moet dan altijd alles maar
aangepakt worden? Is het niet zo dat je misschien wel ‘gewoon’ met iets moeten leren leven? Robert: “Als je het niet wilt aanpakken of het allemaal ‘gedoe’ vindt, moet je het vooral niet doen. En zeker ons boek niet lezen! Maar even serieus: als je er niet voor openstaat om met jezelf aan de slag te gaan, als je geen zin hebt om uit te zoeken of je jezelf gelukkiger kunt maken dan je bent, dan houdt het op.”

Met name vijftigplussers en ouderen vinden het nog best moeilijk om met
zichzelf aan de slag te gaan. Ze willen niet ‘gek’ gevonden worden en vegen zaken het liefst onder het tapijt. Gewoon negeren en vooral gewoon doorgaan. Maar ondertussen bouwt de stress en frustratie zich op en hebben ze het gevoel dat ze zichzelf onderweg ergens zijn
kwijtgeraakt.

En dat is erg jammer, vindt Christine. Volgens haar heeft ieder mens een bepaalde opdracht, hier op aarde. “Met dit boek kun je aan de slag gaan om daarachter te komen. Dat is alvast een minder grote stap dan een afspraak maken met een therapeut. Dit boek laat zien dat er verschillende manieren zijn om zaken aan te pakken en je kunt eruit halen wat jou specifiek aanspreekt.”

“Klopt” bevestigt Robert. “Er is geen ‘golden nugget’ oftewel een aanpak die voor iedereen werkt en zondermeer tot succes leidt. Iedereen maakt zijn eigen reis.”

Natuurlijk, het wemelt al van de zelfhulp- boeken.
Waarin onderscheidt dit boek zich van al die andere?

“Allereerst is het niet alleen maar theorie en verklaringen. Je kunt echt actief aan de slag met de tips en verwijzingen die we erin hebben opgenomen. En we hebben gekozen voor de holistische benadering. Met andere woorden: we kijken naar het geheel. Niet alleen naar de fysiek, of de persoonlijkheid. Ook de spiritualiteit komt aan bod. Welke impact, welk effect hebben jouw voorouders op jouw gedrag, om maar eens wat te noemen. Want je kunt trauma’s ook in een eerder leven hebben opgelopen.”

De schrijvers stellen wel dat het boek zeker niet bedoeld is voor mensen die echt met zwaar trauma kampen. “In dat geval is het echt belangrijk om professionele hulp te zoeken.”

Interview: Wilma Vervoort
Fotografie: Wendy Boon, Petra van Vliet en Daisy van Rixel

www.vijftigplusonline.nl

Christine Pannebakker is schrijver, journalist en columnist. Ze heeft succes- volle titels op haar naam staan. “Ik schrijf altijd alleen, maar met Robert samen schrijven ging heel goed!”

Robert Bridgeman is auteur en al meer dan 15 jaar transformatiecoach. In 2012
richtte hij de Bridgeman Academy op.